بگ فیلتر یا غبارگیر صنعتی چیست؟

بگ فیلتر یا غبارگیر صنعتی از کارآمدترین دستگاه‌هایی است که در صنایع مختلف برای پاکسازی هوا استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها شامل کیسه‌هایی (بگ) با جنس مختلف است، هوا یا گاز پس از اینکه وارد دستگاه می‌شود، گرد و غبار و آلاینده‌های موجود در آن توسط این کیسه‌ها جذب می‌شود و هوا پاکیزه به بیرون هدایت می‌شود. استفاده از این دستگاه، برای سلامتی افراد بسیار مهم و ضروری است. بگ فیلتر (Bag filter) با عناوین دیگر چون غبارگیر صنعتی و یا غبارگیر کیسه‌ای نیز شناخته می‌شود.

بگ فیلتر در صنایع مختلف کاربرد دارد. مهمترین کاربردهای غبارصنعتی در کارخانه‌های آسفالت، کارخانه های سیمان، کوره ذوب آهن و فلزات، ریخته گری، کارخانه‌های تولید دارو، کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی، کارخانه‌ها تولید مواد شیمیایی و صنایع غذایی می‌باشد. در همه این صنایع، نیاز است که گرد و غبارو ذرات آلاینده حاصل از تولید جمع آوری شود. البته در هر یک از این صنایع، انواع مختلفی از بگ فیلتر کاربرد دارد.

مزایای استفاده از غبارگیر صنعتی

انتشار گرد و غبار و آلاینده‌ها در هوا، سلامت محیط زیست را به خطر می‌اندازد. تنفس در هوای آلوده سلامت پرسنل صنایع را تهدید می‌کند. بنابراین ضروری است که در صنایع مختلف با استفاده از بگ فیلتر و جذب آلاینده‌ها به حفظ سلامت محیط زیست کمک کرد. همچنین این گرد و غبار برای ماشین آلات صنایع نیز دردساز خواهد بود. بنابراین ضرری است که به طور مداوم ماشین آلات متوقف شوند تا تمیزکاری و روغن کاری شوند. بنابراین استفاده از این دستگاه غبارگیر، راندمان کاری صنایع را افزایش خواهد داد.

دستگاه‌های بگ فیلتر بسیار کم مصرف بوده و باعث صرفه جویی در مصرف انرژی خواهند شد. خوشبختانه این دستگاه‌ها در حین کار، صدای بسیار کمی دارند و آلودگی صوتی ایجاد نمی‌کنند. بگ فیلتر و قطعات به کار رفته در آن، قابل تعمیر و تعویض هستند. همچنین کیسه‌های بگ فیلتر نیز بسیار بادوام بوده و ماندگاری بالایی دارند. این کیسه‌ها تحمل دمای بسیار بالا تا 260 درجه سانتی گراد را نیز دارند. بنابراین در اغلب صنایع کاربرد دارند. استفاده از این دستگاه‌ها بسیار ساده است و نیاز به مهارت بالایی ندارد.

انواع بگ فیلتر

همان گونه که ذکر شد، دستگاه بگ فیلتر با کمک فیلترهای کیسه‌ای گرد و غبار و ذرات آلاینده هوا را پاکسازی می‌نمایند. این ذرات گرد و غبار که توسط کیسه جذب شده‌اند، لایه‌ای را بر روی کیسه ایجاد می‌کنند. این کیسه‌ها باید به طور مرتب پاکسازی شوند تا دستگاه بتواند به درستی عمل کند. روش‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد. برخی از این روش‌ها در ادامه ذکر شده است:

• بگ فیلتر تکانشی یا لرزاننده
• بگ فیلتر هوای معکوس
• بگ فیلتر پالس جت
• بگ فیلتر کارتریجی
• بگ فیلتر سونیک

هر یک از این روش‌ها در صنایع مختلفی کاربرد دارد. در ادامه به معرفی هر یک از انواع بگ فیلتر می‌پردازیم.

بگ فیلتر تکانشی یا لرزاننده  (Mechanical shaking)

در بگ فیلتر تکانشی از سیستم تکانشی برای جداسازی گرد و غبار از هوا استفاده می‌شود. در این دستگاه، کیسه‌هاس مورد نظر به صفحه‌ای فلزی متصل می‌باشند. موتور با تکان‌های افقی و متناوب صفحه‌ها و کیسه‎های متصل به آن، موجب می‌شود که گرد و غبار از قسمت زیرین خارج شوند. سرعت عملکرد این بگ فیلتر به جنس کیسه‌ها و نحوه طراحی آن‌ها، جنس ذرات، دامنه و تناوب تکانش بستگی دارد.

دستگاه بگ فیلتر تکانشی به فضای بیشتری نیاز دارد و راندمان کمتری نیز دارد. این نوع از غبارگیرهای صنعتی در صنایع چوب، فولاد، معدن، سیمان و… کاربرد دارد.

بگ فیلتر هوای معکوس (Reverse air)

نوع دیگری از غبارگیرهای کیسه‌ای، بگ فیلتر هوای معکوس است. در این دستگاه، کیسه‌ها از یک طرف به میله فلزی متصل هستند، اما طرف دیگر آن‌ها آویزان است. هوای آلوده وارد کیسه شده و گرد و غبار موجود در آن به سطح کیسه‌ها جذب می‌شود. سپس هوای تمیز از سمت معکوس وارد کیسه می‎شود. کیسه مچاله شده، تغییر شکل می‌دهد و در نتیجه گرد و غبار از کیسه فرو می‌ریزد. این غبارگیر نیز مانند بگ فیلتر تکانشی، فضای زیادی نیاز داد.

بگ فیلتر پالس جت  (Pulse jet)

در بگ فیلتر پالس جت از سیستم پالس جت برای پاکسازی کیسه‌ها استفاده می‌شود. کیسه‌های غبارگیر توسط یک قفس فلزی نگهداری می‌شوند. در این دستگاه هوای آلوده به گرد و غبار از قسمت پایین وارد دستگاه شده و بلافاصله از سمت دیگر خارج می‌شود. از طریق هوای فشرده تولید شده توسط کمپرسو درایر یک موج شوک به کیسه اعمال می‌گرد و کیسه را از بالا به پایین تکان می‌دهد؛ به این ترتیب ذرات گرد و غبار از کیسه جدا شده و به پایین فرو می‌ریزند.

بگ فیلتر پالس جت نسبت به دو مورد قبل، فضای کمتری را اشغال می‌کند. همچنین این غبارگیر بیشترین بازدهی را دارد و رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع است.

بگ فیلتر کارتریجی  (Cartridge)

بگ فیلتر کارتریجی نوعی از غبارگیرهای کیسه‌ای هستند که در آن کیسه‌ها به صورت تا شده بر روی چهار چوب سیمی قرار گرفته‌اند. این دستگاه در دو مدل تک کارتریج و متناوب طراحی می‌گردد. در غبارگیر صنعتی تک کارتریج پس از پاکسازی هوا، کارتریج باید خارج شده و تمیز شود. اما در مدل متناوب، از سیستم پالس جت برای پاکسازی فیلتر استفاده می‌شود و نیازی به خارج کردن کارتریج نیست.

بگ فیلتر سونیک  (Sonic)

در بگ فیلتر سونیک یک دمنده صوتی با ایجاد موج صوتی با فرکانس پایین به پاکسازی هوا کمک می‌کند. موج صوتی موجب لرزش کیسه‌های غبارگیر صنعتی می‌شود؛ به این صورت گرد و غبار از کیسه‌ها جدا خواهند شد. کاربرد این روش نسبت به سایر روش‌ها کمتر است. معمولا برای عملکرد بهتر، این روش با روش‌های دیگر تلفیق می‌شود.

کیسه‌ بگ فیلتر

انواع بگ فیلتر برای پاکسازی هوا از ذرات گرد و غبار معلق در هوا، در صنایع مختلف استفاده می‌شود. نوع آلاینده و حجم آنها در صنایع تفاوت دارد. به همین دلیل در هر صنعتی، نیاز است که از دستگاه غبارگیر مناسب استفاده کرد. در این دستگاه باید با توجه به نوع آلاینده و میزان آلودگی هوا از تعداد کیسه‌های فیلتر مناسب استفاده کرد. تعداد فیلترها بین 3 تا 10 کیسه یا بیشتر متغیر است.

جنس کیسه‌های مورد استفاده در دستگاه بگ فیلتر ممکن است پلی استر، پلی پروپیلن، پلی آمید، نومکس و تفلونی و یا آکریلیک باشد. هریک از این فیلترها ویژگی‌های متفاوتی دارد و کاربرد ویژه‌ای دارند. نوع فیلتر در این دستگاه‌ها بر اساس خواص فیزیکی و شیمیایی آلاینده تعیین می‌شود. در اغلب دستگاه‌ گردگیر از فیلتر پلی استری استفاده می‌شود. اما این فیلترها تحمل دمای حداکثر تا 150 درجه سانتی گراد را دارند. برای صنایعی که دمای هوا از این میزان افزایش می‌یابد، بایست از فیلترهای با نس پلی آمید، فایبرگلاس و یا تفلون استفاده کرد که بتوانند تا دمای 260 درجه سانتی گراد را تحمل کنند.

قیمت بگ فیلتر

قیمت انواع مختلف بگ فیلتر با توجه به سیستم به کار رفته در آن متفاوت است. نوع دستگاه غبارگیر، اندازه آن، تکنولوژی تولید، تعداد کیسه‌ها و جنس آن‌ها در تعیین قیمت تاثیرگذار خواهد بود.  بنابراین ابتدا باید با بررسی صنایعی که گرد و غبار تولید می‌کنند و نیاز به پاکسازی هوا دارند، بپردازید. با توجه به نوع آلاینده و میزان آن تعیین کنید که چه نوع غبارگیر و با چه ابعادی برای این منظور نیاز است. در نهایت، قیمت بگ فیلتر تعیین می‌گردد.

صرف هزینه برای خرید بگ فیلتر نوعی صرفه جویی در هزینه‌های بعدی می‌باشد. گرد و غبار و آلاینده‌های هوا علاوه بر اینکه برای سلامتی انسان بسیار مضر هستند، به ماشین آلات صنعتی نیز آسیب وارد می‌کنند. این ماشین آلات معمولا به صورت مداوم فعالیت می‌کنند. در صورتی که هوا پاکسازی نشود، باید دستگاه به صورت مداوم برای تمیزکاری متوقف شوند. توقف دستگاه باعث کاهش راندمان خواهد شد. همچنین گاهی اوقات این گرد و غبار ممکن است باعث خرابی دستگاه‌ها و توقف آن‌ها شود. بنابراین، پاکسازی هوا از گرد و غبار و ذرات آلاینده برای افزایش طول عمر ماشین آلات صنایع و راندمان کاری نیز ضروری است.